De Europese Unie staat klaar om volgende maand haar baanbrekende Wet op de Kunstmatige Intelligentie (AI-wet) aan te passen, met als doel de regels te verduidelijken voor bedrijven die door dit snelgroeiende technologielandschap navigeren. Henna Virkkunen, de EU-commissaris verantwoordelijk voor technische soevereiniteit, veiligheid en democratie, signaleerde deze “gerichte wijzigingen” tijdens een toespraak op de Web Summit-technologieconferentie in Lissabon.
De AI-wet, die het afgelopen jaar geleidelijk werd geïmplementeerd, heeft tot doel AI-instrumenten te reguleren op basis van hun potentiële maatschappelijke risico’s. Hoewel het wordt geprezen om zijn ambitie, krijgt het te maken met kritiek van grote technologiebedrijven, met het argument dat het de innovatie onderdrukt. Deze kritiek wordt herhaald door figuren als de voormalige Amerikaanse president Donald Trump, die ook pleitte tegen het potentieel van de wet om de vooruitgang op het gebied van kunstmatige intelligentie te belemmeren.
Een belangrijk knelpunt doemt op in augustus volgend jaar, wanneer een aanzienlijk deel van de AI-wet volledig van kracht wordt. Er doet zich echter een cruciale uitdaging voor: de technische normen die nodig zijn voor een effectieve implementatie zijn nog in behandeling, en de voltooiing ervan wordt pas een jaar later verwacht.
Virkkunen benadrukte deze kloof dinsdag tijdens haar Web Summit-toespraak, waarbij ze de noodzaak benadrukte om “rechtszekerheid voor onze industrieën te creëren.” Ze benadrukte dat de komende amendementen – die op 19 november formeel zullen worden gepresenteerd – tot doel hebben deze onzekerheid te overbruggen en tegelijkertijd de toewijding van de EU aan de kernprincipes van de AI Act te bevestigen.
Hoewel de exacte reikwijdte van deze veranderingen nog steeds in een mysterie gehuld blijft, suggereren concepten die in omloop zijn een mogelijke uitstelperiode van een jaar. Dit zou kunnen betekenen dat de nationale autoriteiten pas in augustus 2027 boetes gaan uitdelen voor AI-misbruik.
De druk op dit uitstel komt vooral van grote Europese bedrijven. Eerder dit jaar vroegen CEO’s van ruim veertig bedrijven, waaronder techgiganten als ASML, Philips, Siemens en de AI-startup Mistral AI, gezamenlijk om twee jaar uitstel van belangrijke verplichtingen binnen de AI-wet. Ondanks deze druk houdt de Commissie vol dat zij zich niet zal laten beïnvloeden door externe krachten die de implementatietijdlijn van de wet in gevaar zullen brengen.
Een andere laag aan het debat wordt toegevoegd door de Mensenrechtencommissaris van de Raad van Europa, Michael O’Flaherty. Tijdens zijn toespraak op de Web Summit waarschuwde hij voor het versoepelen van de waarborgen binnen de AI Act, ook al worden er pogingen ondernomen om de toepassing ervan te stroomlijnen. “Laten we heel voorzichtig zijn dat we de belangrijkste beschermende elementen niet weggooien”, drong hij aan, waarbij hij waarschuwde voor het bezwijken voor de druk van krachtige technologielobby’s die mogelijk prioriteit zouden kunnen geven aan bedrijfsgemak boven openbare veiligheid in het zich ontwikkelende AI-landschap.
De komende wijzigingen in de AI-wet vertegenwoordigen een delicate evenwichtsoefening voor de EU. Het blok probeert zijn positie als wereldleider op het gebied van verantwoorde AI-ontwikkeling te behouden, terwijl het de zorgen van de industrie aanpakt en de complexe uitdagingen van deze snel voortschrijdende technologie het hoofd biedt.
